ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ (Thyroid nodule)

ไทรอยด์โต ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ หรือ คอพอก

เมื่อเราพบว่ามีก้อนที่บริเวณด้านหน้าลำคอและโตขึ้น มักจะได้ยินคนทักว่า เป็นโรคไทรอยด์ บ่อยๆ แต่บางครั้งก็ได้ยินหมอบอกว่า เป็นคอหอยพอกบ้าง เนื้องอกไทรอยด์บ้าง เลยไม่รู้ว่า  เป็นโรคไทรอยด์ หรือ โรคอื่นกันแน่  ความจริง ไทรอยด์ เป็นชื่อของอวัยวะ ขณะที่ คอพอก เนื้องอก หรือ มะเร็ง เป็นชื่อโรค 

ความสำคัญของก้อนที่ต่อมไทรอยด์หรือคอพอก
การที่คอโตนั้นถ้าเป็นไทรอยด์จะต้องเคลื่อนที่ตามการกลืน และอยู่บริเวณส่วนหน้าของลำคอ และจะมีความสำคัญเมื่อก้อนในต่อมไทรอย์มีขนาดเกิน 1 เซนติเมตร (บางครั้งเกิน 0.5 เซนติเมตร) เพราะจำเป็นต้องตรวจชิ้นเนื่อ
(Fine Needle Aspiration หรือ FNA) เพื่อวิเคราะห์ว่าเป็นมะเร็งหรือไม่ 

 

ควรตรวจ
1. ตรวจร่างกายโดยแพทย์เฉพาะทาง อายุรกรรมต่อมไร้ท่อ (Endocrine) ศัลยกรรม (Surgeon) หรือแพทย์ หูคอจมูก (ENT)
2. ตรวจเลือดฮอร์โมนไทรอยด์
3. ตรวจอัตราซาวด์คอ (Ultrasound of Neck) เพื่อดูว่ามีกี่ก้อนและมีต่อมน้ำเหลื่องที่คอโตหรือไม่
4. ตรวจชิ้นเนื่อ (Fine Needle Aspiration หรือ FNA) เพื่อดูว่าเป็นมะเร์็งหรือไม่
5. บางครั้งอาจมีการตรวจทางเวชศาสตร์นิวเคลียร์ (Thyroid uptake and scan)

โรคที่อาจเป็นไปได้
1. เนื้องอกชนิดไม่ร้ายของต่อมไทรอยด์ (thyroid adenoma) พบได้ประมาณร้อยละ 20-30 
2. เนื้องอกชนิดไม่ร้ายของต่อมไทรอยด์ที่เป็นพิษร่วมด้วย (toxic adenoma) เป็นเนื้องอกที่สามารถผลิตฮอร์โมน (ปกติ thyroid adenoma จะไม่ผลิตฮอร์โมน) พบได้ไม่บ่อย 
3. มะเร็งของต่อมไทรอยด์ (thyroid carcinoma) พบได้ร้อยละ 10-15 ในระยะเริ่มต้นจะเป็นก้อนเดี่ยว  ขนาดเล็ก และ โตขึ้นเรื่อยๆ ก่อนที่จะมีการแพร่กระจายเป็นก้อนหลายก้อนในเนื้อต่อมไทรอยด์ หรือ แพร่กระจายไปที่อื่น เช่นที่ต่อมน้ำเหลือง หรือ ที่กระดูก ฯลฯ
4. คอพอก หรือ คอหอยพอก (nodular goiter) ร้อยละ 50 - 60 ของก้อนเดี่ยวที่ต่อมไทรอยด์ มีความผิดปกติอยู่ในกลุ่มของคอหอยพอก ซึ่งในระยะเริ่มต้นจะตรวจพบลักษณะเป็นก้อนเดี่ยว แต่เมื่อเวลาผ่านไป จะพบการโตขึ้นของต่อมไทรอยด์ เป็นก้อนหลายก้อน หรือ โตที่คอทั้ง 2 ข้างได้  

แต่อย่างไรก็ตามถ้ามีก้อนที่คอ ควรมาตรวจโดยแพทย์เฉพาะทาง และ ควรรีบมาถ้าก้อนโตเร็วมาก กลืนลำบาก เสียงแหบ หรืออาการผิดปกติอื่่นเช่น ใจสั่น เหงื่อออกมาก น้ำหนักลด เป็นต้น

อ้างอิง
Fisher SB. The incidental thryroid nodule. CA Cancer J Clin. 2018;68(2):97-105.

เรียบเรียง โดย นายแพทย์ธีรวุฒิ (Doctor Theerawut)