นับคาร์บ Carb counting

การนับคาร์โบไฮเดรตในผู้ป่วยเบาหวาน
Carb Counting for Diabetes

การบริโภคอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด ดังนั้นในผู้ป่วยเบาหวานถ้าต้องการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ต้องรู้จักและควบคุมปริมาณอาหารจำพวกนี้ให้ได้ โดยเฉพาะเบาหวานชนิดที่ 1 (Type 1 Diabetes) ในเบาหวานชนิดที่ 1 นี้จะไม่สามารถสร้างอินซูลินเองได้ จึงต้องพึ่งพาอินซูลินในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด 

ปริมาณคาร์บในแต่ละมื้ออาหารจะเป็นตัวกำหนดปริมาณอินซูลินที่ต้องฉีดในแต่ละมื้ออาหาร  สำหรับเบาหวานชนิดที่ 2 (Type 2 Diabetes) หรือในคนทั่วไป การควบคุมคาร์บก็ช่วยในการคุมระดับน้ำตาลและยังช่วยให้สุขภาพดีอีกด้วย ในแต่ละวันควรรับประทานคาร์โบไฮเดรตไม่เกิน 10 ถึง 12 คาร์บต่อวัน  หัวใจสำคัญของการนับคาร์โบไฮเดรตคือหนึ่งต้องรู้ว่าอะไรคือคาร์โบไฮเดรต สองอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตหนึ่งส่วนมีปริมาณเท่าไร สามต้องรู้วิธีการอ่านฉลากบริโภคซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

1. คาร์บมีในอาหารประเภทไหน

1.1 หมวดข้าว เส้น ขนมปัง เช่นเข้าเจ้า ข้าวเหนียว ข้าวกล้อง ข้าวซ้อมมือ เส้นใหญ่ เส้นเล็ก บะหมี่ เส้นหมี่ขนมจีน เส้นสปาเกตตี้ มะกะโรนี ขนมปังแผ่น 

ขนมปังโฮวี แคร็กเกอร์ เป็นต้น

1.2 หมวดเผือก มัน ข้าวโพด และถั่วต้มทุกประเภท

1.3 หมวดผลไม้ทุกชนิดและน้ำผลไม้ น้ำส้ม น้ำแตงโมน้ำมะพร้าว

1.4 หมวดผักที่ให้พลังงาน (ผักประเภท ข) แครอทฟักทอง หัวไชเท้า หน่อไม้ฝรั่ง บล็อกโครี

1.5 นมและผลิตภัณฑ์ของนม นมวัว นมแพะ นมถั่ว น้ำเต้าหู้ นมถั่วเหลือง นมข้าวโพด โยเกิร์ต

1.6 น้ำตาล น้ำผึ้งและน้ำหวาน

2. อาหาร 1 คาร์บคือเท่าไหร่

1 คาร์บเท่ากับคาร์โบไฮเดรต 15 กรัม หรือน้ำตาลทราย 3 ช้อนชา ปริมาณ 1 คาร์บตามอาหารหมวกต่างๆ เช่น

1.1 หมวดข้าว เส้น ขนมปัง

1 คาร์บเท่ากับข้าวสวย 1 ทัพพีหรือ5 ช้อนโต๊ะ ข้าวเหนียวครึ่งทัพพี เส้นทุกประเภท 1 ทัพพีหรือ5 ช้อนโต๊ะ ขนมปัง 1 แผ่น แครกเกอร์ 6 แผ่น

1.2 หมวดเผือก มัน ข้าวโพด และถั่วต้ม

1 คาร์บเท่ากับเผือก มัน ถั่วต้ม 1 ทัพพีหรือ5 ช้อนโต๊ะ ข้าวโพดครึ่งฝัก

1.3 หมวดผลไม้ทุกชนิดและน้ำผลไม้

1 คาร์บเท่ากับ ผลไม้ขนาดเท่ากำมือ เช่น 

- กล้วยหอม ฝรั่ง แก้วมังกร มะม่วง ครึ่งผล 

- กล้วยน้ำว้า ส้ม แอปเปิ้ล หนึ่งผล

- ขนุน มะขามหวาน 2 ชิ้น

- มังคุด เงาะ พุทรา 4 ผล

- ลองกอง ลิ้นจี่ ลำไย 5-6 ผล

- มะละกอ สัปปะรด แตงโม 6-8 ชิ้นคำ

- น้ำผลไม้ ครึ่งแก้วประมาณ 100 มิลลิลิตร

1.4 หมวดผักที่ให้พลังงาน (ผักประเภท ข)

1 คาร์บเท่ากับ ฟักทอง แครอท ถั่วงอก 3 ทัพพี

1.5 นมและผลิตภัณฑ์ของนม

1 คาร์บเท่ากับนมจืด 1 แก้ว โยเกิร์ต 1 ถ้วย

1.6 น้ำตาล น้ำผึ้งและน้ำหวาน

1 คาร์บเท่ากับ น้ำตาลหนึ่งช้อนโต๊ะ (สามช้อนชา) น้ำผึ้งหนึ่งช้อนโต๊ะ น้ำหวานหนึ่งช้อนโต๊ะ

3. อ่านฉลากโภชนาการ

การอ่านฉลากโภชนาการนั้นควรอ่านที่คาร์โบไฮเดรตกี่กรัมต่อหนึ่งหน่วยบริโภค คาร์โบไฮเดรตหนึ่งส่วน (หนึ่งคาร์บ) เท่าคาร์โบไฮเดรต 15 กรัม 

ตัวอย่างที่หนึ่ง ซีเรียลอาหารเช้าหนึ่งกล่องมีห้าหน่วยบริโภคหนึ่งหน่วยบริโภคมีคาร์โบไฮเดรตสองส่วน

ดังนั้นหนึ่งกล่องจะมีคาร์โบไฮเดรตทั้งหมด 10 ส่วน (5หน่วยบริโภค x 2 คาร์บ)

ตัอย่างที่สอง ทุเรียนกวนหนึ่งแท่งน้ำหนักสุทธิ 100 กรัมมี 17 หน่วยบริโภคหนึ่งหน่วยบริโภคมีคาร์โบไฮเดรต 19 กรัม ดังนั้นทุเรียนกวนหนึ่งแท่งมีคาร์โบไฮเดรต 323 กรัมหรือประมาณคาร์โบไฮเดรต 22 ส่วน (22คาร์บ) 

ถ้าเรากินทุเรียนกวนหนึ่งแท่งจนหมดแสดงว่าเราได้คาร์โบไฮเดรต เท่ากับสองวันเชียว

โดยสรุป การนับคาร์โบไฮเดรตเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่หนึ่งและสองรวมถึงคนทั่วไปที่ต้องการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดเพื่อป้องกันการเกิดเบาหวานในอนาคตโดยควรรับประทานคาร์โบไฮเดรตวันละ 10 ถึง 12 ส่วนต่อวัน อาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตเช่นข้าว เส้น ขนมปัง ผลไม้ทุกชนิด รวมถึงเผือกมันข้าวโพดและผลิตภัณฑ์จากนม ส่วนอาหารจำพวกเนื้อสัตว์และผักใบไม่จำเป็นต้องนับคาร์โบไฮเดรต

เรียบเรียงโดย

นายแพทย์ธีรวุฒิ (Doctor Theerawut)